W skład tego pakietu wchodzą:

1) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1624 z dnia 31 maja 2024 r. w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu – dalej także: Rozporządzenie AML;
2) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1620 w sprawie ustanowienia Urzędu ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy i Finansowaniu Terroryzmu oraz zmiany rozporządzeń (UE) nr 1093/2010, (UE) nr 1094/2010 i (UE) nr 1095/2010 – dalej także: Rozporządzenie AMLA;
3) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1640 z dnia 31 maja 2024 r. w sprawie mechanizmów, które państwa członkowskie powinny wprowadzić w celu zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu – dalej także: Dyrektywa AML.

Z punktu widzenia polskich przedsiębiorców szczególnie istotne znaczenie powinny mieć postanowienia Rozporządzenia AML, które ustalają nowe zasady dla identyfikowania beneficjentów rzeczywistych.

Definicja beneficjenta rzeczywistego w obecnie obowiązującym kształcie wynika z treści art. 2 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, natomiast sam obowiązek identyfikacji i ujawniania takich osób fizycznych w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych uregulowany został w art. 59 pkt 2 i 3 tejże ustawy.

Ustawodawca unijny podjął się jednak zadania zaktualizowania tego pojęcia i wprowadzenia nowej, zunifikowanej i zharmonizowanej definicji beneficjenta rzeczywistego w akcie prawnym rangi rozporządzenia, które ma powszechnie obowiązującą moc na terytorium całej Unii Europejskiej. Tytułem wstępu należy jeszcze dodać, że przepisy Rozporządzenia AML weszły w życie 9 lipca 2024 r., przy czym ich stosowanie „odroczono” do dnia 10 lipca 2027 r. (a w incydentalnych przypadkach także do dnia 10 lipca 2029 r.).

Nowa definicja beneficjenta rzeczywistego zawarta została w art. 2 ust. 1 pkt 28 Rozporządzenia AML. Zgodnie z jej treścią pod pojęciem tym rozumie się:

„dowolną osobę fizyczną będącą ostatecznym właścicielem podmiotu prawnego, trustu, który powstał w drodze czynności prawnej, lub podobnego porozumienia prawnego lub sprawującą kontrolę nad nimi”.

Uszczegółowienie powyższej definicji zawarto w Rozdziale IV Rozporządzenia AML, zatytułowanym „Przejrzystość w odniesieniu do beneficjentów rzeczywistych”. W treści art. 51 znajdujemy bowiem informację, że beneficjentami rzeczywistymi są osoby fizyczne:

1. bezpośrednio lub pośrednio posiadające udziały własnościowe w podmiocie o charakterze korporacyjnym;
2. bezpośrednio lub pośrednio sprawujące kontrolę nad podmiotem o charakterze korporacyjnym lub innym podmiotem prawnym poprzez udziały własnościowe lub za pomocą innych środków.

Posiadanie udziałów własnościowych w podmiocie o charakterze korporacyjnym (Ad. 1) oznacza bezpośrednią lub pośrednią własność co najmniej 25 % udziałów lub akcji, lub praw głosu, lub innych udziałów własnościowych w tym podmiocie, w tym praw do udziału w zyskach, innych zasobach wewnętrznych lub saldzie likwidacyjnym. O ile własność bezpośrednia nie wymaga szerszego wyjaśniania, tak ustawodawca wskazuje, że własność pośrednią oblicza się, mnożąc udziały lub akcje lub prawa głosu przez podmioty pośredniczące w łańcuchu podmiotów, w których beneficjent rzeczywisty posiada udziały lub akcje lub prawa głosu, i sumując wyniki z tych różnych łańcuchów.

Sprawowanie kontroli nad podmiotem poprzez udziały własnościowe lub za pomocą innych środków (Ad. 2) przejawia się możliwością wykonywania:

- większości praw głosu w danym podmiocie o charakterze korporacyjnym;
- prawa do mianowania lub odwołania większości członków zarządu lub organu administracyjnego, zarządzającego lub nadzorującego lub podobnych dyrektorów danego podmiotu prawnego;
- praw weta lub praw do podejmowania decyzji, które to prawa są związane z udziałem w podmiocie o charakterze korporacyjnym;
- decyzji dotyczących podziału zysku danego podmiotu prawnego lub prowadzących do przesunięcia aktywów w danym podmiocie prawnym.

Podsumowując, wprowadzone zmiany mają za zadanie uszczegółowić i doprecyzować sposób identyfikacji beneficjentów rzeczywistych. Wśród najbardziej istotnych różnic pomiędzy definicją „starą” i „nową” należy wskazać:

- wprowadzenie obowiązku kontroli za pomocą innych środków niezależnie od istnienia i równolegle z istnieniem udziałów własnościowych lub kontroli poprzez udziały własnościowe, co oznacza, że zidentyfikowanie jednej podstawy do uznania osoby za beneficjenta rzeczywistego nie zwalnia z konieczności zidentyfikowania pozostałych, o ile takie istnieją,
- ustalenie progu istotności posiadanych udziałów/akcji na poziomie „co najmniej 25%”, podczas gdy dotychczas próg ten wynosił „ponad 25%”, co automatycznie obejmuje osoby posiadające ¼ udziałów/akcji,
- wprowadzenie szczegółowych zasad ustalania pośredniego udziału właścicielskiego.