Już 13 grudnia 2024 r. wejdzie w życie Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej 2023/988 w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów (GPSR). Regulacje rozporządzenia kierowane są do każdego uczestnika łańcucha dostaw wszelkich produktów wprowadzonych do obrotu, które przeznaczone są dla konsumentów.

Ustawodawca unijny chcąc uelastycznić i rozszerzyć zakres jego stosowania nie zdecydował się na wprowadzenie zamkniętego katalogu produktów „konsumpcyjnych”, które zostaną objęte normami rozporządzenia. W akcie normatywnym znajduje się jednak katalog wyłączeń, który obejmuje enumeratywnie wymienione przez prawodawcę produkty, do których omawiane rozporządzenie nie znajdzie zastosowania. W tym miejscu należy wskazać na m.in. leki, weterynaryjne produkty lecznicze, żywność – ich bezpieczeństwo normują odrębne, szczegółowe akty prawne.

Konsumenci uznawani są za słabszą stronę stosunku prawnego zarówno ekonomicznie, jak również pod względem doświadczenia i posiadanej wiedzy. Normy unijnego rozporządzenia bezpośrednio korespondują z powyższym, ugruntowanym w piśmiennictwie stanowiskiem i przewidują wprowadzenie szeregu prokonsumenckich rozwiązań, których podstawowym i głównym celem jest zwiększenie ochrony konsumentów przed niebezpiecznymi produktami w obrocie.

Rozporządzenie nakłada dodatkowe obowiązki na uczestników obrotu gospodarczego i w konsekwencji kładzie nacisk na zmianę podejścia do bezpieczeństwa produktu. Wśród obowiązków nakładanych na podmioty uczestniczące w łańcuchu dostaw można wyróżnić: konieczność zapewnienia, by produkt był zgodny z ogólnymi wymaganiami bezpieczeństwa, które zostały określone w Rozporządzeniu, umieszczenie danych kontaktowych importera na produkcie, konieczność dołączenia do produktu jasnych instrukcji i informacji na temat bezpieczeństwa w języku łatwo zrozumiałym dla konsumentów.

Rozporządzenie GPSR będzie stosowane bezpośrednio w Polsce od 13 grudnia 2024 r. Niezbędnym jest jednakże wprowadzenie stosownych regulacji krajowych, które odpowiednio dostosują polski porządek prawny do unijnych standardów, a w konsekwencji określą min. szczegółowe zasady i procedur kontroli prowadzonych zarówno stacjonarnie jak i online, a także zasady prowadzenia postępowań administracyjnych i system sankcji nakładanych za nieprzestrzeganie przepisów rozporządzenia.

Odpowiedzią legislacyjną na zarysowany problem jest projekt ustawy przygotowany przez polski organ antymonopolowy - Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Art. 7 projektu ustawy przewiduje, że organem właściwym w sprawie nadzoru nad ogólnym bezpieczeństwem produktów jest Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Ratio legis przywołanego powyżej projektu ustawy jest dostosowywanie polskiego systemu prawnego do regulacji unijnych.