W dniu 6 lutego 2025 r. Prezydent RP podpisał ustawę o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego, ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej oraz ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, czyli tzw. polską ustawę sankcyjną. Wprowadzane przez tę ustawę rozwiązania nakładają na importerów i eksporterów towarów objętych sankcjami dodatkowe obowiązki, które mają ograniczyć możliwość obchodzenia sankcji nałożonych na Federację Rosyjską i Białoruś.

Eksporterzy towarów objętych sankcjami ustanowionymi przez Unię Europejską w związku z agresją Rosji na Ukrainę powinni zatem pamiętać, że:

1) dokonując wywozu towarów objętych sankcjami (i) do państw, co do których istnieje ryzyko ich obchodzenia lub (ii) przez Rosję i Białoruś, w ramach procedury tranzytu będą zobowiązani do dołączenia do zgłoszenia celnego oświadczenia złożonego pod rygorem odpowiedzialności karnej, w którym potwierdzą, że:

a) miejscem końcowego przeznaczenia towarów jest państwo trzecie inne niż Federacja Rosyjska lub Białoruś i wskażą dane użytkownika końcowego towarów.
b) a w przypadku tranzytu dodatkowo, że: (i) stanowi on jedynie część trasy przewozu towarów, przy czym początek i koniec tej trasy znajduje się poza terytorium Federacji Rosyjskiej i Białorusi oraz (ii) w trakcie przewozu towary te nie będą podlegały odsprzedaży, przetwarzaniu, składowaniu i usługom świadczonym przez podmioty objęte sankcjami.

2) naczelnik urzędu celno-skarbowego w sytuacji, w której przeprowadzona analiza ryzyka wskaże na wysokie prawdopodobieństwo obejścia sankcji może zażądać od eksportera przedłożenia oświadczenia producenta towarów, że ten podjął działania w celu określenia czy towary będą używane przez użytkowników końcowych w sposób zgodny z warunkami przewidzianymi w przepisach Unii Europejskiej i może te działania udokumentować.

3) terminie 45 dni od dnia wyprowadzenia towarów poza obszar celny Unii Europejskiej, powinien przedłożyć naczelnikowi urzędu celno-skarbowego dokument potwierdzający dokonanie odprawy celnej towarów z państwa przeznaczenia. Brak przedłożenia takiego dokumentu sankcjonowany będzie karą pieniężną, której wysokość, w zależności skutków naruszenia i dotychczasowych działań podmiotu, może wynieść nawet 500.000 zł.

W przypadku stwierdzenia naruszenia przepisów Unii Europejskiej ustanawiających środki ograniczające w związku z agresją Federacji Rosyjskiej na Ukrainę, w zakresie wywozu towarów lub ich przewozu w procedurze tranzytu, naczelnik urzędu celno-skarbowego może dokonać zajęcia towaru i wystąpić o orzeczenie jego przepadku na rzecz Skarbu Państwa.

Importerzy towarów klasyfikowanych do działu 44 nomenklatury scalonej (drewno i artykuły z drewna) i objętych sankcjami z państw, co do których istnieje ryzyko, że biorą udział w obchodzeniu sankcji, przedkładają organowi celnemu dowody potwierdzające państwo pozyskania drewna lub państwo pozyskania drewna wykorzystanego do wytworzenia produktu drewnianego, zawierające informację o regionie pozyskania drewna w danym państwie, dane dostawcy drewna lub dane wytwórcy produktu drewnianego.

Co istotne, ustawa nie wprowadza definicji pojęcia „państw, co do których istnieje ryzyko, że biorą udział w obchodzeniu sankcji”. W treści uzasadnienia do projektu ustawy znaleźć jednak można informację, że w tym aspekcie „szczególną uwagę należy zwrócić na wywóz takich towarów do krajów Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej (EUG, w skład której oprócz Federacji Rosyjskiej i Białorusi wchodzą Republika Armenii, Republika Kazachstanu i Republika Kirgiska), ponieważ towary w każdym państwie członkowskim EUG znajdują się w swobodnym obrocie w całej EUG”. Wydaje się, że w podobny sposób może być również traktowana Turcja, Mołdawia, Ukraina, Uzbekistan.

Ustawa wchodzi w życie w dniu 26 lutego 2025 r.

Dodatkowych informacji związanych z powyższą treścią mogą Państwu udzielić: r.pr. Łukasz Czarniecki (tel.: +48 519 508 772, l.czarniecki@blc-legal.pl) oraz r.pr. Kamil Gąsowski (tel.: +48 601 980 380, k.gasowski@blc-legal.pl).