Jak wskazano w uzasadnieniu projektu, nowelizacja rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 16 sierpnia 2018 r. w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej (Dz. U. z 2023 r. poz. 1324) jest odpowiedzią na oczekiwania środowisk reprezentujących kobiety i ekspertów medycyny związanych z opieką okołoporodową, jak również na zachodzące zmiany demograficzne, przede wszystkim spadek ogólnej liczby porodów mający wpływ na organizację i funkcjonowanie opieki zdrowotnej. Projektowany standard bazuje na doświadczeniu w realizacji dotychczasowych przepisów, które wytyczyły kierunek pozytywnych zmian zarówno w samym schemacie organizacyjnym opieki okołoporodowej, jak również w świadomości personelu medycznego i samych kobiet.

Projekt standardu uwzględnia wytyczne Światowej Organizacji Zdrowia, osiągnięcia medycyny opartej na dowodach naukowych oraz doświadczenia polskie w zakresie opieki nad matką i dzieckiem. Postanowienia standardu zostały dostosowane do systemu ochrony zdrowia funkcjonującego w Rzeczypospolitej Polskiej i prawodawstwa polskiego, ze szczególnym uwzględnieniem praw pacjenta, o których mowa w ustawie z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2024 r. poz. 581).

Projekt wprowadza istotne zmian w zakresie świadczeń profilaktycznych i działań w zakresie promocji zdrowia oraz badań diagnostycznych i konsultacji medycznych. Wśród nich znajduje się wykaz wykonywanych do 10. tygodnia ciąży lub w chwili pierwszego zgłoszenia się badań w kierunku:

- wykrycia HBV (wirus zapalenia wątroby typu B),
- zakażenia wirusem cytomegalii,
- toksoplazmozy (33-37 tydzień ciąży, u kobiet z ujemnym wynikiem w I i II trymestrze ciąży).

Zdecydowano się również na zmianę terminu wykonania badania stężenia glukozy we krwi (doustne podanie glukozy 75 g) – po wejściu zmian powinny być wykonywane w okresie 24-28 tygodnia ciąży. Proponowane jest również włączenie profilaktyki wtórnej raka piersi (badanie ultrasonograficzne piersi), w szczególności u kobiet po 35 roku życia ze stwierdzonymi klinicznie zmianami w piersi, obciążeniem rodzinnym lub genetycznym wskazującym na wyższe ryzyko wystąpienia raka piersi.

Rozszerzono także katalog czynników ryzyka poprzez identyfikację u ciężarnej chorób przewlekłych, ze szczególnym uwzględnieniem wrodzonych wad metabolizmu. Identyfikacja ma odbywać się na podstawie wywiadu przeprowadzonego podczas trwania ciąży oraz przed porodem.

Wprowadzono obowiązek informowania już od 10-ego tygodnia ciąży lub w chwili pierwszego zgłoszenia się kobiety w ciąży do lekarza o zalecanych w okresie ciąży szczepieniach.