Dotychczas ilość zużytej energii, dla której odbiorca przemysłowy miał obowiązek umorzyć świadectwa pochodzenia definiowały trzy progi wartości współczynnika intensywności zużycia energii elektrycznej (3-20 proc., 20-40 proc., >40 proc.). Im wyższa była wartość współczynnika, tym mniejszy był procent energii, dla której trzeba było umorzyć świadectwa pochodzenia oraz uiścić opłatę OZE i kogeneracyjną.

Obecnie wysokość ulgi zależy od rodzaju kodu PKD, definiującego przeważającą działalność. Nowelizacja ustawy rozszerza liczbę kodów PKD, które określają odbiorców przemysłowych i przypisuje je do jednej z dwóch grup. Przedsiębiorstwa z grupy pierwszej wykonują obowiązek umorzenia świadectw pochodzenia dla 15 % zakupionej na własne potrzeby energii elektrycznej. Przedsiębiorstwa zaliczające się do grupy drugiej wykonują obowiązek umorzenia świadectw pochodzenia dla 25 % energii elektrycznej zakupionej na własny użytek w roku realizacji tego obowiązku.

II. Nowe warunki uzyskania ulg

W nowelizacji ustawy pojawił się mechanizm warunkowości, który jest kluczowym elementem dostosowania polskich przepisów do wymogów unijnych. Mechanizm ten zobowiązuje odbiorców przemysłowych korzystających z ulg do podejmowania działań proekologicznych. Odbiorca, który korzysta z ulg OZE, jest zobowiązany do:
a) ograniczenia emisji gazów cieplarnianych lub
b) poprawy efektywności energetycznej.

Zgodnie z przepisami, aby móc korzystać z ulg, powyżej określone zobowiązania mogą zostać wykonane na trzy sposoby:

1) poprzez zrealizowanie przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej, rozumianych jako działanie polegające na wprowadzeniu zmian lub usprawnień w obiekcie, w urządzeniu technicznym lub w instalacji, w wyniku których uzyskuje się oszczędność energii. Takie przedsięwzięcie musi charakteryzować się następującymi cechami:
a) musi zostać wskazane w ostatnim audycie energetycznym przedsiębiorstwa;
b) okres zwrotu nakładów dla przedsięwzięcia nie może przekraczać 3 lat;
c) Wykonanie obowiązku (ograniczenia emisji lub poprawy efektywności) w ten sposób rozlicza się w terminie 4 lat od dnia wykonania audytu energetycznego przedsiębiorstwa, z którego wynikają przedsięwzięcia.

2) Poprzez wykazanie, że co najmniej 30 % energii elektrycznej zużytej na własne potrzeby zostało wytworzone ze źródeł zapewniających uniknięcie emisji gazów cieplarnianych (patrz pkt II.a). Wykazanie odbywa się wyłącznie poprzez jedną z dwóch zaproponowanych przez ustawodawcę metod:
a) potwierdzenie umorzenia gwarancji pochodzenia na rzecz odbiorcy przemysłowego dokonanego nie wcześniej niż w roku kalendarzowym, w którym odbiorca przemysłowy skorzystał z ulgi lub
b) wytworzenie przez odbiorcę przemysłowego, korzystającego z ulgi, w roku kalendarzowym, w którym odbiorca z niej skorzystał, energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii w instalacjach odnawialnego źródła energii i zużycie tej energii elektrycznej na jego własne potrzeby.
Wykonanie obowiązku (ograniczenia emisji lub poprawy efektywności) w ten sposób rozlicza się w terminie do dnia 31 grudnia roku następującego po roku skorzystania z ulgi.

3) Poprzez poniesienie nakładów finansowych w wysokości nie mniejszej niż 50 % wartości pomocy uzyskanej w wyniku skorzystania z ulgi na przedsięwzięcia mające na celu ograniczenie emisji gazów cieplarnianych (patrz pkt II.a) z instalacji (rozumianej (upraszczając) jako stacjonarne urządzenie techniczne lub zespół takich urządzeń, w których są prowadzone jedno lub więcej działań, które powodują emisję lub mają wpływ na jej wielkość):
- poniżej właściwego wskaźnika emisyjności określonego w rozporządzeniu Komisji (UE) 2021/447 z dnia 12 marca 2021 r.
oraz
- poniżej przypisanej do tego wskaźnika średniej wartości 10 % najbardziej wydajnych instalacji w 2016 i 2017 r. wskazanej w załączniku do rozporządzenia wykonawczego, o którym mowa powyżej.

Oba wskazane powyżej warunki muszą wystąpić łącznie.
Wykonanie obowiązku (ograniczenia emisji lub poprawy efektywności) w ten sposób rozlicza się w terminie do dnia 31 grudnia roku następującego po roku skorzystania z ulgi.

III. Wymogi końcowe
Finalnie należy podkreślić, że odbiorca, który skorzystał z ulgi będzie zobowiązany do przedłożenia Prezesowi URE:
1) Sprawozdania potwierdzającego wykonanie obowiązku ograniczenia emisji gazów cieplarnianych lub poprawy efektywności energetycznej oraz
2) Oświadczenia, złożonego pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia, o prawdziwości informacji zawartych w oświadczeniu z pkt 1 oraz
3) Oświadczenia o zobowiązaniu do zrealizowania przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej wskazanych w ostatnim audycie energetycznym przedsiębiorstwa, dla których okres zwrotu nakładów nie przekracza 3 lat, nie później niż w ciągu 4 lat od dnia wykonania audytu, z którego wynikają te przedsięwzięcia.

Ustawa nakłada na przedsiębiorcę obowiązek zwrotu kwoty pomocy publicznej wynikającą ze skorzystania z ulg, wraz z odsetkami, w sytuacji, gdy nie wykonał on obowiązku (ograniczenia emisji lub poprawy efektywności), skorzystał z ulg, mimo że nie spełniał do tego warunków lub nie był do tego uprawniony.